Może się przyda

Będzie długo, ale… Wiadomo, ze u nas wszyscy znają się na wszystkim. Wystarczy popatrzeć wokół. Aktualnie zaczyna się/trwa dyskusja o konstytucji. Może, więc poniższy tekst się przydać. Wszak niektórzy twierdzą, że Historia magistra Vita Est. Napisał poniższe sam Leszek Kołakowski. Pół wieku temu. A czytać zawsze warto. Choćby dla ćwiczeń. Umysłowych.

„Czym jest socjalizm?

Powiemy wam, czym jest socjalizm. Ale najpierw powiemy, czym nie jest. A na tę sprawę mieliśmy kiedyś zupełnie inny pogląd niż obecnie.

Otóż: socjalizm nie jest

• społeczeństwem, gdzie pewien człowiek, który nie popełnił przestępstwa, czeka w domu na przyjście policji;
• społeczeństwem, gdzie jest przestępstwem być bratem, siostrą, żoną lub synem przestępcy;
• społeczeństwem, gdzie pewien człowiek jest nieszczęśliwy, ponieważ mówi to, co myśli, a inny jest nieszczęśliwy, ponieważ nie mówi tego, co myśli;
• społeczeństwem, gdzie pewien człowiek żyje lepiej, ponieważ nie myśli w ogóle;
• społeczeństwem, gdzie pewien człowiek jest nieszczęśliwy, ponieważ jest Żydem, a inny czuje się lepiej, ponieważ nim nie jest;
• państwem, którego żołnierze pierwsi wstępują na ziemię innego kraju;
• państwem, w którym ktoś żyje lepiej, ponieważ wychwala przywódców państwa;
• państwem, w którym ktoś jest skazany bez sądu;
• społeczeństwem, którego kierownicy mianują sami siebie na swoje stanowiska;
• społeczeństwem, gdzie dziesięć osób mieszka w jednym pokoju;
• społeczeństwem, gdzie są analfabeci i epidemie dżumy;
• państwem, z którego nie można wyjechać;
• państwem, gdzie jest więcej szpiegów niż pielęgniarek i więcej miejsc w więzieniach niż w szpitalach;
• państwem, gdzie ilość urzędników rośnie szybciej niż liczba robotników;
• państwem, gdzie jest się zmuszanym do kłamstwa;
• państwem, gdzie jest się zmuszanym do kradzieży;
• państwem, gdzie jest się zmuszanym do zbrodni;
• państwem, które ma kolonie;
• państwem, którego sąsiedzi przeklinają geografię;
• państwem, gdzie produkuje się znakomite odrzutowce i marne buty;
• państwem, gdzie tchórzom żyje się lepiej niż odważnym;
• państwem, gdzie adwokaci są najczęściej w zgodzie z prokuratorem;
• cesarstwem, tyranią, oligarchią, biurokracją;
• społeczeństwem, gdzie mnóstwo ludzi szuka Boga, żeby znaleźć pociechę w nieszczęściu;
• państwem, które daje nagrody grafomanom oraz lepiej od malarzy wie, jakie malarstwo jest najlepsze;
• narodem, który uciska inny naród;
• narodem, który jest uciskany przez inny naród;
• państwem, które pragnie, żeby wszyscy obywatele myśleli to samo o filozofii, polityce zagranicznej, gospodarce, literaturze i moralności;
• państwem, którego rząd określa, jakie swobody przysługują obywatelom, natomiast obywatele nie określają, jakie swobody przysługują rządowi;
• państwem, gdzie się odpowiada za swoich przodków;
• państwem, w którym część obywateli otrzymuje płace czterdzieści razy wyższe niż inna część;
• jakimkolwiek systemem rządzenia, któremu jest przeciwna większość rządzonych;
• jednym krajem odosobnionym;
• grupą krajów zacofanych;
• państwem, które posługuje się hasłami nacjonalistycznymi;
• państwem, którego rządy sądzą, że nie ma nic ważniejszego od ich władzy;
• państwem, które paktując ze zbrodniarzami dorabia światopogląd do tego paktu;
• państwem, które chce, żeby jego ministerstwo spraw zagranicznych kształtowało bieżący światopogląd dla całej ludzkości;
• państwem, które źle odróżnia ujarzmianie od wyzwalania;
• państwem, gdzie rasiści cieszą się wolnością;
• państwem istniejącym aktualnie;
• państwem, gdzie jest prywatna własność środków wytwarzania;
• państwem, które wierzy, że jest socjalistyczne na tej wyłącznie podstawie, że zniosło prywatną własność środków wytwarzania;
• państwem, które źle odróżnia rewolucję społeczną od zbrojnego najazdu;
• państwem, które nie sądzi, że w socjalizmie ludzie muszą być szczęśliwsi niż gdzie indziej;
• społeczeństwem, któremu jest bardzo smutno;
• społeczeństwem kastowym;
• państwem, którego rząd zawsze wie, jaka jest wola ludu, zanim go zapyta o zdanie;
• państwem, gdzie można bezkarnie pomiatać ludźmi;
• państwem, gdzie pewien pogląd na historię świata jest obowiązujący;
• państwem, gdzie filozofowie i literaci mówią zawsze to samo co generałowie i ministrowie, ale zawsze po nich;
• państwem, gdzie plany miast są tajemnicą państwową;
• państwem, gdzie wyniki głosowania w parlamencie zawsze się dają nieomylnie przewidzieć;
• państwem, gdzie jest praca niewolnicza;
• państwem, gdzie jest skrępowanie feudalne;
• państwem, które ma monopol na udzielanie swoim obywatelom całej wiedzy o świecie;
• państwem, które sądzi, że wolność polega tylko na posłuszeństwie dla państwa;
• państwem, które uważa, że nie ma różnicy między tym, co prawdziwe, a tym, w co wiara jest dla niego korzystna;
• państwem, gdzie pewien naród, który o to nie prosił, zmienia w całości miejsce pobytu;
• państwem, gdzie robotnicy nie mają wpływu na rządy;
• państwem, które sądzi, że tylko ono może zbawić ludzkość;
• państwem, które wierzy, że zawsze miało rację;
• państwem, w którym historia jest na usługach polityki;
• państwem, którego obywatel nie może przeczytać największych dzieł współczesnej literatury ani obejrzeć największych dzieł współczesnego malarstwa, ani usłyszeć najlepszej współczesnej muzyki;
• państwem, które jest zawsze z siebie niesłychanie zadowolone;
• państwem, które mówi, że świat jest bardzo skomplikowany, ale naprawdę myśli, że świat jest nadzwyczaj prosty;
• państwem, gdzie trzeba się bardzo namęczyć, nim się dostanie do lekarza;
• społeczeństwem, gdzie są żebracy;
• państwem, które jest przekonane, że nikt nigdy na świecie nie może wymyślić nic lepszego;
• państwem, które wierzy, że wszyscy się nim zachwycają, chociaż jest przeciwnie;
• państwem, które wyznaje zasadę: oderint dum metuant [niech nienawidzą, byleby się bali - red.];
• państwem, które samo określa, kto i jak może je krytykować;
• państwem, w którym należy codziennie przeczyć temu, co się głosiło wczoraj, i stale wierzyć, że się zawsze głosi to samo;
• państwem, które bardzo nie lubi, żeby jego obywatele czytali stare roczniki gazet;
• państwem, gdzie wielu ignorantów uchodzi za uczonych;
• państwem, gdzie wszystkie gazety mają tę samą treść;
• państwem, którego rząd pragnie, żeby wszystkie formy organizacji społecznej były przez niego zaplanowane;
• państwem, gdzie jest dużo ludzi szlachetnych i dzielnych, ale trzeba o tym wiedzieć skądinąd niż ze znajomości polityki jego rządów;
• państwem, które bardzo nie lubi, żeby jego ustrój analizowali uczeni, a bardzo lubi, kiedy to robią lizusi;
• państwem, które zawsze wie lepiej, na czym polega szczęście każdego poszczególnego obywatela niż on sam;
• państwem, które nie poświęcając niczego dla jakichkolwiek zasad ideowych, wierzy zarazem, że jest pochodnią postępu.

To była część pierwsza. A teraz – słuchajcie uważnie! – powiemy wam, czym jest socjalizm.

Otóż: Socjalizm jest to ustrój, który… ech!, co tu dużo mówić! Socjalizm jest to naprawdę dobra rzecz.”

AZH